Meir om etternamn i personinformasjonen

I dette innlegget har eg nokre tankar om etternamnbruken i eit eventuell oppdateringsbind. Dei gjekk mellom anna på at vi bør få med slike namn på alle som blir nemnde i boka slik at dei kan finnast att i det namneregisteret som det vil vere muleg å få laga, viss ein nyttar dataprogrammet BSS.

Men ved nærare ettertanke har ein fleire problemstillingar knytt til det eg har kalla den «moderne namneskikken». Det går mellom anna på doble etternamn og bruk i register.

Ein vanleg familie i dei gamle bøkene kan sjå slik ut:

Marit, 1942, g. 1964 m. Ola K. ___ frå ___ (_-_), 1938. Barn:

1. Kari, 1964, g. ____ m. ____

2. Knut, 1966, tok over.

3. Anne, 1968, g. ___ osv.

(Sjølvsagt heilt fiktive namn.)

I ein slik familie finn ein altså att kvar Marit f. 1942 kom frå i familien framafor, og ein må resonnere seg fram til etternamnet. Viss foreldra (nesten berre faren) har fått påført eit etternamn kan ein rekne med at Marit òg fekk same etternamnet etter at ho gifta seg med Ola (han står normalt med sitt etternamn). Men om Marit verkeleg tok etternamnet til Ola er uråd å vete i bøkene. Da arbeidet starta var det òg framleis nokså vanleg at ungane fekk faren sitt etternamn. Men som vi veit er det blitt meir vanleg at begge i eit foreldrepar beheld sine etternamn og at ungane kan få enten det eine eller det andre frå foreldra, eller kanskje mest vanleg: begge, med eller utan bindestrek.

Viss vi nå seier at Marit hadde familienamnet Ås og Ola var Haug, kan familien bli slik i ein oppdatert versjon (forenkla):

Marit Ås, 1942, g. 1954 m. Ola K. Haug, 1938. Barn:

1. Kari Ås Haug, 1964.

2. Knut Ås Haug, 1966.

3. Anne Ås Haug, 1968.

osv.

Formelt sett er det berre det siste av slike doble namn som blir etternamn. Det som står framafor, mellomnamnet (her: Ås) blir ein del av fornamnet, jf. namneloven - med mindre namna blir kopla saman med bindestrek: Ås-Haug. Dei blir da eit «dobbelt etternamn» og blir rekna som to forskjellige namn (§7).

Gitt at to personar med slike doble etternamn giftar seg, kva blir deira, for ikkje å seie barna, sine etternamn da? Og korleis handtere namna i registeret? Marit f. 1942 kan vere kjent i sin generasjon som Marit Ås fordi familien bur på Ås, men ho «skriv seg» med familienamnet til mannen (Haug). Ved bruk av BSS kan slike namn leggast inn slik at ein kan finne både ‘Marit Ås f. 1942 side ___’ og ‘Marit Haug f. 1942 side ___’ i registeret, men blir det forvirrande?

Heldigvis har vi nok ikkje så mange slike tilfelle i Lesja, men vi har nokre som har teke gardsnamnet som etternamn (§4.8). Da har kanskje berre ein eller ingen av hovudpersonane lenger det etternamnet dei hadde før. Det har elles blitt lettare å skifte namn utan nokon særskilt grunn, så det finst jo mange uvante namneformer i dag (vonleg ikkje så mange i Lesja, heldigvis).

Så det blir i tilfelle nødvendig å drøfte kva for prinsipp ein skal legge til grunn i familieoppsetta i ei ny bok, og kva for namn ein skal kunne rekne med å finne att ein person under i registeret.

Kom gjerne med synspunkt nedafor her eller i FB-gruppa!